به گزارش شهرآرانیوز؛ در عصر حاضر، داشتن وبگاه برای ناشران دیگر یک انتخاب نیست، بلکه ضرورتی استراتژیک برای بقا و رشد در صنعت نشر محسوب میشود. صنعت نشر، در دهههای اخیر، شاهد تحولات عمیقی بوده که از پیشرفتهای فناوری و تغییر عادات مصرف کنندگان نشئت میگیرد.
در این دگرگونی، وبگاه، به عنوان ستون فقرات حضور دیجیتال ناشران، نقشی بی بدیل ایفا میکند. این پلتفرم، نه تنها ویترینی برای آثار است، بلکه ابزاری قدرتمند برای بازاریابی، ارتباط با مخاطب، و فروش مستقیم محسوب میشود.
حضور آنلاین ناشران با ظهور اینترنت در دهه ۱۹۹۰ آغاز شد و فروش آنلاین کتاب به سرعت به یکی از اولین اشکال تجارت الکترونیکی تبدیل گشت.
این تحولْ تجربه خرید کتاب را به کلی دگرگون کرد: پیش از آن، خرید -عمدتا- محدود به کتاب فروشیهای سنتی و محلی بود، اما، با پدیدآمدن وبگاه ها، امکان سفارش کتاب از هر مکانی با دسترسی به اینترنت فراهم آمد. این تغییر، نه تنها راحتی بیشتری را برای مشتریان به ارمغان آورد، بلکه دسترسی به بازار گسترده تری را برای ناشران فراهم ساخت.
وبگاه به عنوان ویترین دیجیتال و هویت رسمی یک ناشر عمل میکند و حرفهای گری و اعتبار آن را در عصر دیجیتال به نمایش میگذارد. این نخستین نقطه تماس برای نویسندگان، خوانندگان و شرکای تجاری است و تصویر ذهنی مخاطب را شکل میدهد.
برخی از ویژگیهای این پلتفرم عبارتاند از دسترسی مستقیم به مخاطبان گستردهتر و جهانی، فرصتهای بازاریابی و برندسازی تقویت شده، صرفه جویی در هزینههای تبلیغات سنتی، فروش مستقیم و کاهش وابستگی به واسطه ها، تحلیل دادهها برای درک بهتر کاربر و افزایش درآمد، میزبانی نمایشگاه مجازی (دسترسی ۲۴/۷).
اما طراحی و مدیریت یک وبگاه مؤثر برای ناشران مستلزم رعایت اصول کلیدی و پرهیز از اشتباهات رایج است. طراحی تمیز و محتوامحور با ناوبری بصری، واکنش گرایی موبایل و دسترسی پذیری، بارگذاری سریع محتوا و بهینه سازی سئو، وجود فراخوانهای واضح برای اقدام و مسیرهای خرید آسان، ایجاد صفحات جامع اطلاعات کتاب ها، برخورداری از بخش وبلاگ/ اخبار برای محتوای تازه و تعامل، امکان عضویت در خبرنامه و یکپارچه سازی شبکههای اجتماعی، و درج اطلاعات تماس واضح و پشتیبانی مشتری از نکاتی هستند که بایست به آنها توجه کرد.
بررسی وبگاههای ناشران پیشرو در سطح جهانی معیارهایی ارزشمند برای طراحی و عملکرد یک پلتفرم دیجیتال مؤثر ارائه میدهد. بازار نشر جهانی تحت سلطه بازیگران بزرگی در بخشهای مختلف، ازجمله نشر عمومی دانشگاهی و آموزشی، است. از میان این ناشران، میتوان به «پنگوئن رندوم هاوس» اشاره کرد.
وبگاه این ناشر دارای طراحی تمیز و سازمان یافته با ناوبری واضح (کتاب ها، کودکان، نویسندگان و رویدادها، توصیه ها، صوتی) است. نقاط قوت کلیدی آن شامل دسته بندی متنوع کتاب ها، بخش اختصاصی برای کودکان، اطلاعات نویسنده و رویدادها، توصیههای منتخب، و تمرکز قوی بر کتابهای صوتی است.
اما در این سو چه خبر است؟ مشهد، به عنوان دومین کلان شهر ایران، روی کاغذ، دهها و بلکه صدها ناشر دارد، اما -چنان که روشن است- اغلب این ناشران اصلا فعال نیستند. از بین ناشران فعال نیز تنها اندکی از ایشان یک وبگاه ویژه دارند، اگرچه از همین تعداد هم باز بودونبود برخی فرق چندانی ندارد. با یک جست وجوی ابتدایی به نام هفت ناشر میرسیم که وبگاههایی بیش وکم فعال دارند. این ناشران، به ترتیب الفبا، عبارتاند از «بنیاد پژوهشهای اسلامی آستان قدس رضوی»، «به نشر»، «ترانه»، «سپیده باوران»، «ستاره ها»، «شمشاد»، و «کتابکده کسری». در ادامه، وبگاه این ناشران را مرور میکنیم.
این وبگاه متعلق به یک مرکز علمی و پژوهشی تحت نظارت آستان قدس رضوی است که بر اهداف فرهنگی از طریق همکاری با حوزههای علمیه و دانشگاهها تمرکز دارد. وبگاه ناشر، اگرچه دارای بخش «فروشگاه» است، بر انتشار دانش تمرکز دارد و شامل بخشهای گسترده «انتشارات» (فهرست آثار، تازههای چاپ اول، جستوجو در آثار)، «تازهترین اخبار» و «نشستهای علمی» (که به عنوان مرکز وبلاگ/ اخبار عمل میکنند)، و «محتوای چندرسانهای» (معرفی کتابها و معرفی گروههای پژوهشی) میشود. همچنین، جزئیاتی همچون «درباره ما» و «همکاریها و تبادلات علمی» ارائه میدهد.
وبگاه رسمی انتشارات آستان قدس رضوی به عنوان یک پرتال متمرکز برای فروش کتابها و محصولات فرهنگی عمل میکند. این وبگاه دارای «فهرست موضوعی» گستردهای است که طیف وسیعی از موضوعهای مذهبی، فرهنگی، و سبک زندگی را پوشش میدهد، ازجمله بخشهای اختصاصی برای گروههای سنی مختلف («کتابهای پروانه»).
«کتابهای تازه»، «کتابهای پرفروش»، و «کتابهای توصیه شده» برجسته میشوند. وبگاه، همچنین، دارای سیستم تجارت الکترونیکی کامل با سبد خرید و حسابهای کاربری است. بخش «آخرین اخبار و مقالات» به عنوان یک وبلاگ قوی عمل میکند و به طور منظم با محتوای متنوع به روز میشود. رابط کاربری واضح، سازمان یافته، و کاربرپسند است.
این وبگاه دسته بندیهای گستردهای برای کتابها ارائه میدهد و تخفیف دائمی ۲۰درصدی برای کتابها دارد. نمایش محصولات با جزئیات کامل و امکان افزودن به سبد خرید، حساب کاربری، و مشاهده سبد خرید فراهم است. تأکید قوی بر خدمات مشتری، شامل پیگیری مرسولات، راهنمای خرید، و پشتیبانی تلفنی و ایمیلی (۶ روز در هفته، ۱۲ ساعت) وجود دارد.
مزایای منحصربه فردی مانند تحویل اکسپرس، پرداخت در محل، ضمانت سلامت کتاب، و ضمانت اصالت ترجمه نیز ذکر شده است. رابط کاربری وبگاه نسبتا ساده و کاربرپسند است و قابلیت جستوجو و لینک به شبکههای اجتماعی را داراست.
وبگاه دارای سیستم سبد خرید واضح، گزینههای «مشاهده سریع» و «جزئیات خرید» برای کتاب ها، و نمایش قیمت هاست. نکته قابل توجهْ ارائه «کتاب الکترونیک» با قابلیت دانلود مستقیم است. وبگاه یک بخش صوری «بلاگ» دارد و کتابها را به طور گسترده بر اساس نویسنده (مانند آثار دکتر شریعتی)، ژانر، و مجموعههای خاص دسته بندی میکند.
همچنین، کتابهای محبوب و جدید را برجسته کرده و آماری از آثار منتشرشده ارائه میدهد. رابط کاربری وبگاه تمیز و سازمان یافته با سرفصلهای واضح و استفاده مؤثر از تصاویر جلد کتاب هاست. رویکرد ناشر در ارائه هر دو نسخه چاپی و دیجیتال کتابها درخور تحسین است.
این وبگاه اطلاعات تماس جامع و لینک به شبکههای اجتماعی (تلگرام و اینستاگرام) را فراهم میکند. همچنین، دارای بخش «فروشگاه» برای کتابها در ژانرهای مختلف و همچنین فروش «نوشت افزار» است. «جدیدترین کتاب ها» را برجسته میکند و شامل سبد خرید و مدیریت حساب کاربری است.
نکته قابل توجهْ ترویج حضور این انتشارات در پلتفرمهای کتاب دیجیتال داخلی مانند «طاقچه»، «فیدیبو»، و «کتابراه» است که نشان دهنده استراتژی توزیع چندکاناله است. بخش «اخبار» نیز به عنوان وبلاگ عمل میکند. رابط کاربری شامل نوار جستوجو، آیکونهای شبکههای اجتماعی، ناوبری واضح، و اسلایدرهای تصویری است. چیدمان محصولاتکاربردی است.
این وبگاه دارای بخش «فروشگاه» و ویژگیهای استاندارد تجارت الکترونیکی (افزودن به سبد خرید، مقایسه، فهرست علاقه مندی ها، نمایش سریع) است. دسته بندی کتابها بسیار دقیق است، و قالبْ مخاطب (ازجمله باشگاههای کتاب خوانی خاص مانند «محدثه ویژه بانوان متأهل»)، محتوا، و فروش را پوشش میدهد.
دارای بخش «بلاگ» اختصاصی با مقالاتی درباره مطالعه و انتخاب کتاب است. نقطه قوت قابل توجهِ آن بخش گسترده «باشگاه کتاب خوانی» با زیرگروههای متعدد و گزینههای ثبت نام است. رابط کاربری نسبتا ساده و کاربرپسند با منوهای واضح و نوار جستوجو ست. از ورود/ ثبت نام کاربر پشتیبانی میکند و دارای طراحی واکنش گراست.
این وبگاه امکانات متعددی را برای خرید و بررسی کتابها در اختیار کاربران قرار میدهد. در بخش محصولات، کتابها بر اساس دسته بندیهای مختلفی مانند کتابهای تازه منتشرشده، تخفیفهای ویژه و بستهها و مجموعهها نمایش داده میشوند. این وبگاه یک سیستم کامل فروشگاهی را ارائه میدهد که شامل سبد خرید و امکان پرداخت آنلاین است.
همچنین، امکان سفارش مستقیم محصولات و ارسال پستی پیشتاز برای خریداران وجود دارد. بخشهای اطلاعاتی و ارتباطی هم اطلاعات کاملی درباره انتشارات و نحوه همکاری با آنها را ارائه میدهند. در مجموع، رابط کاربری این وبگاه کاربردی و بدون پیچیدگی اضافی است.
اکثر ناشران مشهد که از آنها سخن رفت دارای قابلیت تجارت الکترونیکی هستند و امکان خرید آنلاین را برای مشتریان فراهم میکنند. دستهبندی کتابها و قابلیت جستوجو نیز در بیشتر این وبگاهها وجود دارد. رابط کاربری آنها هم عموما ساده و کاربرپسند است.
البته بایست یادآور شد که این مشخصات و امکانات، گاه، یا هیچ مابإزایی ندارند یا آنچنان که باید کارآمد نیستند: در برخی بخشها، هیچ محتوایی نمییابیم؛ معرفی جامع و روشنگری نمیخوانیم؛ در بخش جستوجو، از دقت یا صافیهای لازم نشانی نمیبینیم؛ به نماد اعتماد یا نشان ملی ثبت رسانههای دیجیتال برنمیخوریم؛ حتی نسخهای باکیفیت از نشان تجاری ناشر پیدا نمیکنیم.
باری، برخی ناشران میتوانند با افزودن بخشهای وبلاگ یا مقالات اختصاصیْ بازاریابی محتوایی خود را تقویت کنند. همچنین، ناشران میتوانند ابزارهای پیشرفتهتری برای کشف کتابها (مانند توصیههای شخصیسازیشده یا مجموعههای موضوعی پویا) پیادهسازی کنند. باوجود اینکه ارائه کتاب الکترونیک کمابیش مدنظر است، ترویج و یکپارچگی کامل این فرمتها در تجربه کاربری میتواند بهبود یابد.
خوشبختانه، برخی از ناشران بزرگ کشور، ازجمله «فرهنگ نشر نو» و «ماهی» و «اطراف»، وبگاههای خوبی دارند که بازدید و الگوگیری از آنها، بیگمان، ناشران مشهد را در ارتقای سطح وبگاهشان یاری خواهد رساند. البته میزان دخلوخرج هر ناشر را هم نبایست از یاد برد.
در تجزیهوتحلیل دادههای این گزارش، از هوش مصنوعی استفاده شده است.